Voor zijn boek “Wat bezielt de Engelsen?” liep Jochem Wijnands dwars door Engeland, van de oost- naar de westkust, langs de Romeinse muur van Hadrianus. Er is wat hem betreft geen betere manier om een land te leren kennen dan te voet. Ontmoetingen gaan vanzelf en je hebt alle tijd om je omgeving in je op te nemen. Jochem neemt ons mee op zijn wandeling over Hadrian’s Wall Path, een 135 kilometer lange National Trail in Engeland. Het grootste deel van de trail voert langs de overblijfselen van de Muur van Hadrianus, een verdedigingsmuur die eeuwen geleden door de Romeinen werd gebouwd.
Wandelen in Engeland
De doorgetattoeerde taxi chauffeur vertelt over het liefdadigheidswerk dat hij doet met kansarme kinderen, de eigenaresse van het hotelletje over haar ontmoeting met koningin Elisabeth, de man die zijn hazewindhonden uitlaat legt mij uit dat racehonden worden afgemaakt als ze één jaar oud zijn, de alcoholisten op een bankje moedigen mij aan als ik voorbij kom: “Keep going!” “You can do it!” Alsof ik een wielrenner ben die Mont Ventoux aan het beklimmen is. Wandelen in Engeland is heerlijk, niet alleen vanwege de fantastische wandelroutes, het onvolprezen landschap, maar ook vanwege de Engelsen zelf. We spreken de taal, lachen om dezelfde grapjes en ze hebben een vlotte babbel.
Hadrian’s Wall Path
Maar ondertussen moeten er wel 25 kilometer per dag afgelegd worden. Gelukkig is dat geen straf. De muur van Hadrianus is bijna 2000 jaar geleden gebouwd om de barbaren, de Schotten buiten de deur te houden. Het liep over een lengte van 150 kilometer van kust tot kust, vlakbij de grens tussen Engeland en het huidige Schotland. Tegenwoordig staat dit grootste Romeinse archeologische monument van heel Groot-Brittanië op de UNESCO Werelderfgoedlijst. En zo’n twintig jaar geleden werd er een officieel wandelpad van gemaakt. Een groot deel van de route loop je met de muur aan je zijde, of wat daar van over is. Een aantal Romeinse forten en mijlkastelen markeert het traject en nergens is de geschiedenis ver weg.
Ik loop van oost naar west: dan heb je de zon in je rug en de wind in je gezicht. Voordeel is ook dat je begint in het industriële gebied rond Newcastle en eindigt in het prachtige getijden landschap van Bowness on Solway, een dorpje met slechts één pub.
Ik moet plassen, maar de boom schudt nee
Ik ben al vier dagen onderweg als ik bij de Sycamore Gap aankom en opeens oog in oog sta met de beroemdste boom van Engeland. Het is een eenzame oude esdoorn die een rol kreeg in de film Robin Hood, A Prince of Thieves met een dramatisch slechte Kevin Kostner in de hoofdrol. Sindsdien komen dagjesmensen en Instagrammers hier naartoe om een selfie te nemen, maar als ik er ben is er niemand, op twee andere wandelaars na.
Ik doe mijn rugzak af, ga op deze betoverende plek in het gras liggen, en al snel hoor ik alleen nog maar het ruizen van de bladeren. Ik laat me hypnotiseren door de takken die zachtjes op en neer wiegen, en ik begin te geloven dat de boom een ziel heeft, en dat we in contact staan met elkaar, en misschien wel communiceren zelfs, de boom en ik. Dan moet ik opeens heel nodig plassen. Ik kijk naar de boom – de enige in de wijde omtrek. De boom kijkt naar mij en lijkt opeens heel hard nee te schudden met zijn takken. Een paar weken later zou deze magnifieke boom geveld worden door twee mannen met een motorzaag. We weten nog steeds niet waarom ze dat gedaan hebben.
Stoere mannen achter een naaimachine
Tegen het einde van mijn tocht laat de muur zich niet meer zien. Het laatste stuk is gebouwd met rode zandsteen, dat de tand des tijds niet heeft doorstaan of verborgen ligt onder het gras. Ik ben er niet per se rouwig om, het maakt het makkelijker om oog te hebben voor andere zaken, de natuur bijvoorbeeld. Maar net op het moment dat ik denk dat ik die hele Romeinse geschiedenis achter me kan laten, komt er een centurion in vol tenue de hoek om zetten, die met een aantal voetsoldaten een langzame mars aan het oefenen is. Ik ben meerdere als Romeinen verklede wandelaars tegengekomen, maar dit groepje overtreft ze allemaal.
“Zelfgemaakt!” zeggen ze trots, als ik ze een compliment geef over hun kostuums. Ik zie ze al zitten achter hun naaimachines, deze macho-mannen met hun brede armen en harde kuiten. Ze vragen waar ik vandaan kom. Als ik “Nederland” zeg, wordt er goedkeurend geknikt.
“Ik zat in het leger,” vertelt de centurion, “en ik heb veel oefeningen gedaan met Nederlandse soldaten. Grote kerels met baarden. Baarden! Dat is in het Engelse leger ondenkbaar, bij ons draait het allemaal om discipline. De Nederlanders waren losser, maar als het moest, kon je wel van ze op aan.”
Op deze trip heb ik gemerkt dat veel Engelsen geen respect hebben voor de Duitsers (omdat ze twee oorlogen zijn begonnen) en Fransen (omdat ze nauwelijks gevochten hebben en zich veel te makkelijk hebben overgegeven aan de Duitsers). Het is een reden dat veel Engelsen uit de EU wilden stappen. Maar Nederland is dat vriendelijke landje aan de overkant van de zee, waar alles kan en mag.
Wandelaar, jij maakt de weg
Mijn trip eindigt in Bowness on Solway. Ik kijk achterom, naar waar ik vandaan kom, en moet denken aan wat de Spaanse dichter Antonio Machado schreef:
Wandelaar, de weg, dat zijn
jouw stappen en anders niet;
wandelaar, er is geen weg,
jij maakt de weg door te lopen.
Die avond in de King’s Arms hef ik het glas met mijn medewandelaars op onze vriendschap en deze prachtige hike. Er strijkt een muziekgroepje neer dat zelfgeschreven folksongs begint te spelen. De moeder speelt gitaar en zingt close harmony met haar dochter, een buurman speelt luit, en de vader blaast af en toe wat lucht door een mondharmonica. Het klinkt een beetje onvast, alsof ze aan het repeteren zijn, maar het past perfect bij de intieme sfeer van de pub, bij het einde-van-de-wereldgevoel dat ik hier heb. Het zou weleens een lange avond kunnen worden, denk ik als ik om me heen kijk en al die intens gelukkige mensen zie, die tevreden meebewegen met de muziek. Een alcoholisch drankje binnen handbereik.
Jochem Wijnands – Wat bezielt de Engelsen
Jochem Wijnands reisde lange tijd voor National Geographic de wereld over, richtte het bedrijf TRVL op dat hij aan Apple verkocht en is nu reisboekenschrijver en host van de podcast “De Nieuwsgierige Reiziger.”
“In ‘Wat bezielt de Engelsen?‘ neemt wereldreiziger en wandelaar Jochem Wijnands ons mee op zijn verrassende en vaak hilarische zoektocht naar de ware aard van de Engelsen. Genre brutale en opmerkelijke reisverhalen, eerder Engels/Amerikaans dan Nederlands, denk Carl Hiaasen of Nick Hornby.” – Harri Theirlynck, voormalig hoofdredacteur Reizen Magazine
