Op de landweg boven me suist af en toe een auto voorbij. Ik lig verscholen achter een rozenstruik in de berm. Niemand kan me zien. Wanneer de avond straks ver genoeg is gevallen, zet ik hier in het gras mijn tent op. Morgen bij het ochtendgloren breek ik op en trek ik nog voor zonsopkomst verder op de ‘Via Francigena delle Montagne’, een van de vier prachtige pelgrimspaden op Sicilië.
De pelgrimspaden op Sicilië
Voor me strekt zich een diep dal uit, waarover ik uitkijk terwijl ik geniet van de fles rode wijn die ik onderweg kocht. Vanuit de diepte bereiken me allerlei bedrijvige geluiden. Blaffende honden, een landbouwmachine, roepende stemmen. Aan de andere kant van het dal prijkt Troina hoog op haar rots. Een eeuwenoud stadje in het hart van Sicilië. Vandaag begon ik met lopen in Césaro. Troina is mijn eindpunt. Typisch Siciliaanse dorpjes die als een kluwen van slingerende steegjes, stenen trappen en verscholen binnenpleintjes in losse plooien liggen gedrapeerd op de heuveltoppen van het eiland.
Twee prachtige pelgrimspaden
De pelgrimspaden op Sicilië werden voor het eerst in kaart gebracht door Fransche overheersers. Vandaar de naam: ‘le Vie Francigene di Sicilia’. Twee van de vier paden zijn inmiddels in ere hersteld: de ‘Magna via Francigena’ – rood op de onderstaande kaart – en de ‘Via Francigena delle Montagne’ – groen op de onderstaande kaart. De eerste werd geopend in het voorjaar van 2017, de tweede in het najaar van 2018. Aan de andere paden wordt hard gewerkt, deze zullen in de nabije toekomst ook heropend worden voor pelgrimages.
Ik beloop de ‘Via Francigena delle Montagne’, het pelgrimspad dat Palermo met Messina verbindt. Het pad heeft een lengte van 400 kilometer, opgedeeld in 20 etappes van ieder ongeveer 20 kilometer. Troina, het plaatsje aan de overkant van de vallei, ligt ongeveer halverwege deze route. Dit pad voert je langs zowel het Madonie als het Nebrodi natuurpark.
De ‘Magna via Francigena’ vormde eeuwenlang de voornaamste landverbinding tussen Agrigento en Palermo. Deze oude handelsroute doorkruist de glooiende westelijke binnenlanden van noord naar zuid en loopt door prachtige plaatsjes als Corleone en Prizzi. De volledige route beslaat 180km en is opgedeeld in negen etappes van ook ongeveer 20 kilometer per etappe.
Gastvrijheid onderweg
In de rugzak waartegen ik lig geleund zit mijn volledige kampeeruitrusting. Vanwege mijn hang naar avontuur overnacht ik voornamelijk in mijn tent, zoals hier in de velden naast Troina. Maar langs de pelgrimspaden op Sicilië zijn bijzonder veel gastvrije slaap- en rustplaatsen te vinden voor wie liever zonder tent op de rug loopt. Voor een overnachting betaal je ongeveer €15 á €20. De accommodaties langs de pelgrimspaden worden hoofdzakelijk verzorgd door lokale enthousiastelingen. Via deze mensen kom je op de mooiste manieren in aanraking met de warme Siciliaanse cultuur.
Onderdak bij lokale enthousiastelingen
Zo ook in Prizzi, een van de heuveldorpjes op de Magna via Francigena. Daar verzorgt mijn vriend Salvatore Dedalo Greco, samen met zijn 94-jarige grootvader twee accomodaties: La casa di Kokalo en La casa di Dedalo. De namen van de huizen komen voort uit oude Sikanese legenden. Sinds de opening van de Magna via Francigena in 2017 boden deze huizen onderdak aan meer dan 1000 pelgrims uit alle windstreken.
Wie liever onder de sterren slaapt, wordt door Toto uitgenodigd om een slaapzak uit te rollen in de tuin van zijn kleine buitenhuis vlakbij Prizzi. Als je geluk hebt is er zelfs gelegenheid om hem te helpen bij de wijnmakerij die hij daar gaande heeft.
Met een pelgrimspaspoort op pad
Er is een officieel pelgrimspaspoort voor ieder van de pelgrimspaden op Sicilië. Toto en zijn grootvader zijn de beheerders van het pelgrimsstempel van Prizzi. Zij voorzien ieder passerend pelgrimspaspoort van deze stempel. Aan het aantal gezette stempels is goed te zien dat de pelgrimspaden in populariteit toenemen: In 2018 werden ongeveer 1500 stempels gezet, in de eerste drie maanden van 2019 waren dit er al 500.
Langzame stappen met diepe voetafdrukken
De mensen die je ontmoet op een pelgrimage beroeren je ziel veel dieper dan bij alledaagse ontmoetingen. Dit merkt Toto ook. Voor hem is dit een van de redenen waarom hij zo enthousiast bij de pelgrimspaden op Sicilië betrokken is. Hij zit vol verhalen over magische ontmoetingen met mensen die over de Magna via Francigena passeerden. Pelgrims die langer bij hem bleven dan ze van plan waren om hem mee te helpen in de wijnmakerij. Anderen die bij afronding van hun pelgrimage allereerst Toto belden en pas daarna hun vrouw, om hun enthousiasme over hun prestatie eerst met hem te delen.
Over de pelgrimspaden op Sicilië gaat men voort met langzame stappen die diepe voetafdrukken achterlaten, aldus Toto.
Praktisch
De routeboeken van Davide Communale zijn de sleutel tot de pelgrimspaden. Voor iedere etappe is een overzichtelijk routekaartje opgenomen. Per plaats zijn de accommodaties vermeld met naam, adres en prijsverwachting. Bel minstens een dag van te voren om overnachtingen te bespreken. Het is mogelijk om de pelgrimspaden in delen te lopen. Maak gebruik van buslijnen om van en naar je begin- en je eindplaats te komen. Er zijn geen treinen in het binnenland en taxi’s zijn prijzig door de lange afstanden. In veel dorpjes komt maar één bus per dag langs, stel je pelgrimage hierop in. Informatie over de bussen vind je op internet, maar vraag lokaal mensen om bevestiging van de informatie die je vond. Tot slot: Neem je vertaalboekje en je glimlach mee, op Sicilië zul je hier en daar een taalbarrière moeten overwinnen.
Vragen over de Magna via Francigena? Neem contact op met Salvatore.
Een pelgrimspaspoort aanvragen?
Dat doe je hier (doe dit minstens twee maanden van te voren).
