De Hoge Venen is een prachtig groot stuk wildernis in de Belgische Ardennen. Je kunt er ruige wandelingen maken. Een verhaal over een verloren gegaan boerengehucht maakt een wandeling in dit gebied extra spannend. Drie vrienden besloten op een mooie herfstdag om het dorp te gaan herontdekken. Om te ervaren hoe afgelegen en moeilijk bereikbaar het gehucht lag, maar ook hoe geweldig mooi en afwisselend het gebied is, kozen zij voor een avontuurlijke route dwars door de Hoge Venen.
Er was eens…een klein gehucht, niet meer dan een paar boerderijen met een stuk of vijfentwintig bewoners, genaamd Reinartzhof, midden in de wildernis van de Hoge Venen. De nederzetting begon ooit als een herberg op een afgelegen plek midden in het bos, aan een oude pelgrimsweg. Bij mist en ´s nachts werd er een bel geluid om verdwaalde reizigers de weg te wijzen.
Reinartzhof in de Hoge Venen
Want verdwalen doe je makkelijk in dit gebied. De Hoge Venen is een uitgestrekte verlaten wildernis aan de noordoostkant van de Ardennen, bestaande uit bos, veen en riviertjes. Het is het oudste en grootste natuurgebied van België. Op natte en koude dagen heerst er een beetje een spookachtige sfeer. Je kunt er heerlijke ruige wandelingen maken. In de winter is er vaak sneeuw en kun je er langlaufen of sneeuwschoenwandelen. Maar hoewel we tegenwoordig op sneeuw hopen om te kunnen genieten van wintersport, was dat vroeger wel anders: Reinartzhof raakte bij sneeuw dagenlang van de buitenwereld afgesloten.
Een ondergesneeuwde ramp
Een zeer hevige storm in 1953 leidde in de Ardennen tot een ramp die (letterlijk) is ‘ondergesneeuwd’ door al het nieuws over de nog veel grotere watersnoodramp die tegelijkertijd plaatsvond. Een helse sneeuw-orkaan bracht twee meter sneeuw, en veel plaatsen waren totaal onbereikbaar geworden voor de buitenwereld. Zo ook Reinartzhof. Er was geen elektriciteit, geen telefoon, geen radio. Een dappere, sterke boerenzoon baande zich een weg door de sneeuw naar een dorp tien kilometer verderop om hulp in te schakelen. Maar zelfs legervoertuigen en een hulpteam op ski’s konden het gehucht niet bereiken. Uiteindelijk werd met een helikopter, die ook al was ingezet voor hulp in Zeeland, een voedseldropping uitgevoerd.
Dit rampjaar betekende het begin van het einde voor Reinartzhof. De overheid vond bewoning van het afgelegen gehucht niet meer verantwoord, en bovendien lag het boerengehucht in een drinkwatergebied. Het dorp werd onteigend en in 1971 vertrok de allerlaatste bewoner. Het gebied is nu weer ingenomen door de natuur. Er resten nog een paar muurtjes, een monument en een paar informatieborden met foto’s uit vervlogen tijden. Een kruis in het bos vermeldt ‘o wandelaar, gedenk de geïsoleerde mensen die hier in eenzaamheid leefden’.
Op zoek naar Reinartzhof
Op een frisse zaterdagochtend in de herfst maakten drie vrienden zich klaar voor een avontuurlijke ontdekkingstocht door de Hoge Venen. Op zoek naar de restanten van een verloren gegaan boerengehucht, diep verstopt in het bos en veen van de Ardennen. Een wandeling met een verhaal. We startten bij natuurcentrum Ternell. Uitgerust met stevige hoge schoenen, een wandelkaart, het verhaal over Reinartzhof en een rugzak gevuld met proviand, thermosfles en extra, droge sokken, en niet te vergeten een fototoestel. We worden meteen uitgedaagd met een sterk dalend pad vol boomwortels en rotsen, en steken beneden de Getzbach over. Zoals alle riviertjes in de Hoge Venen, is ook deze supermooi en fotogeniek, zeker in de herfst.
Het water oversteken
Nadat we het bruggetje overgestoken zijn, stijgen we weer en komen bij het veengebied Kutenhard. We nemen een pad dat dwars door het veen gaat. Eerst is er nog een vlonderpad, maar daarna lopen we over een nat, grassig pad. Het uitzicht is weids en stil. Na de veen-oversteek komen we bij de Eschbach, die we via een steen en een sprongetje oversteken, en vervolgens stroomafwaarts volgen. We stappen (of springen) continu over zijstroompjes. Verderop volgen we de Eschbach aan de andere zijde. Bij een bocht is het pad weggeslagen door de overstromingen van de zomer 2021, en moeten we een weg omhoog zoeken over de helling.
Uiteindelijk komen we op een mooie plek waar de Eschbach in de Steinbach uitmondt. Hier moeten we het riviertje oversteken, maar de brug is weggeslagen. We zoeken een weg langs de Steinbach naar een plek waar de oever vlak is en we het water kunnen bereiken. De beek is hier zo’n 3-4 meter breed en stroomt snel, maar is hier niet al te diep. We trekken onze schoenen uit, stropen de broekspijpen op tot boven onze knieën en wagen het er op: het water is ijskoud, de bodem bestaat uit (gelukkig geen scherpe) stenen, en we bereiken snel en droog de overkant.
Iets bij voorstellen
We zijn nu zo’n beetje halverwege en rusten uit bij een picknicktafel. We worden belaagd door een soort midges. Helemaal ingepakt, met muts op, eten we ons lunchpakket op. We doen onze ogen dicht en denken aan een winter met metershoge sneeuw. We vragen ons af hoe begaanbaar onze route zou zijn bij sneeuw, of in het vroege voorjaar als al die sneeuw wegsmelt en het gebied echt supernat is. Of als er niet zo’n mooi wandelpad zou zijn. We kunnen ons inmiddels wel iets voorstellen bij het verhaal van het verdwenen afgelegen dorp.
Mission accomplished
We vervolgen onze weg en bereiken Reinartzhof. Mission accomplished, lost village found! Tja, het verhaal maakt onze wandeling wel spannend maar stel je van dat verdwenen veendorp niet al te veel voor: het is dus vrijwel helemaal verdwenen. Met een beetje voorstellingsvermogen herken je nog een oude doorgeschoten beukenhaag. Infoborden met foto’s vertellen het verhaal, en er zijn nog enkele muurtjes.
Eind goed, al goed
Verder dan maar. Opnieuw steken we het veen Kutenhard over, nu via een ander pad dat veel natter is dan op de heenweg. We zakken weg in het veen en proberen van graspol naar graspol te hoppen. Het is ploeteren, maar de herfstomgeving is schitterend en dat maakt veel goed. Het laatste stuk over een verlaten asfalt-bosweg langs de Getzbach stapt lekker door.
Wil jij dit avontuur ook beleven? Met eigen ogen zien hoe ruig en mooi het daar is? Het verhaal van Reinartzhof, een routebeschrijving en een kaart vind je hier. Bereid je wel goed voor, en lees zeker het (hilarische ? ) einde van het artikel.
